Cho đến khi Bộ VH-TT&DL được giao trách nhiệm xét tặng cho các lĩnh vực này, thì dự thảo do Bộ đưa ra cũng đã nhiều lần phải bổ sung, trao đổi
Một lần nữa văn bản này lại bị… hoãn. Tuy nhiên, vấn đề cốt lõi bây giờ là các bộ, cơ quan cần cắt cử rõ bổn phận và đơn giản hóa những thủ tục, tiêu chuẩn vốn đã gây ra nhiều lần lỗi hẹn không đáng có đối với một việc tưởng nghe đâu không mấy phức tạp này.
Khi các nghệ nhân chẳng thể chờ thêm, thì vẫn chưa rõ đến khi nào những quy định này trở nên sự thực. Trao danh hiệu là chưa đủ Một vấn đề cần đặc biệt quan hoài là sau khi việc vinh danh được hoàn thành, các nghệ nhân sẽ được hưởng những lợi quyền gì. Và như vậy, thời điểm để Nghị định này được đưa vào thực tiễn nhanh nhất phải chờ đến… cuối năm, khi Luật Thi đua, Khen thưởng được ưng chuẩn.
Nghệ nhân Nguyễn Thị Khướu (85 tuổi) truyền dạy ca trù cho các học trò Nhiều lần trì hoãn Vào tháng 6-2013, sau nhiều lần chỉnh sửa, bổ sung, Dự thảo “Nghị định quy định đối tượng, tiêu chuẩn, quy trình xét tặng danh hiệu NNND, NNƯT trong lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể” đã được Bộ VH-TT&DL hoàn thiện để trình lên Thủ tướng Chính phủ ưng chuẩn. Được biết, Bộ VH-TT&DL đã có kế hoạch phối hợp với các bộ, ngành liên quan như Bộ Tài chính, Bộ LĐ-TB&XH… đưa ra Dự thảo về các chính sách đãi ngộ đối với NNND, NNƯT.
Hầu hết đều đã tuổi cao, sức yếu, nhiều người trong số họ có tình cảnh khôn cùng khó khăn. Sẽ còn rất nhiều những nghệ nhân cả một đời cống hiến, giữ gìn những giá trị di sản văn hóa nhưng chưa một lần hưởng chính sách đãi ngộ của Nhà nước, như cụ Hà Thị Cầu, “báu vật dân gian” của nghề hát xẩm, người đã vĩnh viễn ra đi vào tháng 3 vừa qua… MAI ANH.
Có những nghệ nhân ở những vùng sâu, vùng xa, còn chưa thạo hết mặt chữ nhưng hàng chục năm vẫn mải mê, tâm huyết với nghề.
GS Tô Ngọc Thanh - Chủ tịch Hội cho biết, tính đến thời khắc này, trên cả nước có gần 400 nghệ nhân thuộc các lĩnh vực diễn xướng dân gian, nghề thủ công truyền thống, ẩm thực… được trao tặng danh hiệu này.
Ông cũng chính trực cho rằng, việc xét tặng không cần thiết dựa trên thời kì thực hiện di sản (từ 15 năm đối với NNƯT, từ 20 năm đối với NNND) mà dựa trên trình độ, sự hiểu biết của nghệ nhân cũng như khả năng biểu diễn, truyền dạy loại hình di sản ấy. Đó là quy định về chế độ trợ cấp bảo hiểm y tế, chế độ trợ cấp hàng tháng cho những nghệ nhân có thu nhập thấp, cảnh ngộ khó khăn đã được Nhà nước hủi.
Theo bà Nguyễn Kim Dung, Trưởng phòng Quản lý Di sản Văn hóa phi vật thể, Cục Di sản Văn hóa, tuy Dự thảo đã được trình lên nhưng do chưa cân xứng với Luật Thi đua, Khen thưởng - một văn bản cũng đang được chỉnh sửa, bổ sung và chờ Quốc hội coi xét nên đã buộc phải lui lại. Có nên quy định thời kì? Trong khi hành trình vinh danh NNND, NNƯT khá gian nan, từ năm 2000, Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam đã có quy chế xác nhận “Nghệ nhân dân gian” nhằm suy tôn những cống hiến của các nghệ nhân trong việc bảo vệ và phát huy giá trị di sản.
Theo bà Nguyễn Kim Dung, cách đây khoảng 2 năm, thống kê sơ bộ trên cả nước có khoảng 300 nghệ nhân thuộc hết thảy các lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể có khả năng đáp ứng những tiêu chuẩn xét tặng NNND, NNƯT. GS Tô Ngọc Thanh cho biết, hiện có nhiều nghệ nhân chưa được biết đến và ghi nhận cho dù đóng góp của họ cho lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể là vô cùng to lớn.
Cùng với đó, việc trao tặng danh hiệu “Nghệ dân chúng gian” kèm theo số tiền thưởng 1,2 triệu đồng mới chỉ mang tính khích lệ bước đầu cho những người nắm giữ di sản. Nếu không có chế độ đãi ngộ kịp thời, thỏa đáng thì không có gì đảm bảo các nghệ nhân còn đủ sức và máu nóng truyền dạy lại những tri thức văn hóa quý báu đang có nguy cơ mai một.
Tuy nhiên, đến thời điểm này, việc xét tặng vẫn nằm trên… giấy tờ. Về phía Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam, nhiều năm qua, Hội đã vận động nguồn tài trợ từ nước ngoài để hỗ trợ cho các nghệ nhân lớn tuổi, tuy nhiên, nguồn kinh phí này khó có thể duy trì được lâu.
Điều đáng nói là nhiều năm nay, ngoài lĩnh vực nghề thủ công truyền thống do Bộ Công Thương quản lý thì chưa có điều khoản nào quy định về việc xét tặng Danh hiệu cấp quốc gia cho các lĩnh vực còn lại của di sản văn hóa phi vật thể.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét